Od Badania Siedmiu Krajów do diety śródziemnomorskiej

Dieta, a także nawyki, takie jak palenie tytoniu, mają ogromny wpływ na jakość naszego życia i stan zdrowia. Jedną z chorób, której ryzyko wystąpienia jest w dużym stopniu związane z naszym sposobem odżywiania, jest choroba niedokrwienna serca – schorzenie będące wciąż jedną z najczęstszych przyczyn zgonów w Polsce i na świecie. Jednym z pierwszych badaczy, który dostrzegł związek między dietą a chorobą niedokrwienną serca, był AncelKeys– inicjator Badania Siedmiu Krajów, zaliczanego do klasyki badań nad przyczynami chorób układu krążenia.

Siedem krajów, 12 tysięcy przebadanych osób

Międzynarodowy projekt badawczy rozpoczęto w 1958 roku i objęto nim siedem krajów – Japonię, Grecję, byłą Jugosławię, Włochy, Holandię, Stany Zjednoczone i Finlandię. Z wymienionych powyżej krajów wybrano 16 populacji, które różniły się pod względem sposobu odżywiania, stylu życia oraz występowania choroby niedokrwiennej serca. Badanie realizowane było w latach 1958-1964 i w tym czasie przebadano ponad 12 tysięcy mężczyzn. Każdą z osób zbadano dokładnie pod kątem takich czynników ryzyka, jak ciśnienie tętnicze, stopień stężenia cholesterolu we krwi, a także fakt palenia bądź niepalenia tytoniu. W każdej z 16 wyróżnionych grup wybrano próbkę reprezentacyjną, w której przeprowadzono dokładne wywiady żywieniowe. Dzięki tym rozmowom możliwe stało się oszacowanie proporcji poszczególnych składników odżywczych w diecie osób badanych. Do składników, których zawartość w diecie szczególnie interesowała badaczy, należały nasycone, jedno- i wielonienasycone kwasy tłuszczowe, a także ogólna zawartość tłuszczów w diecie.

Rodzaj spożywanego tłuszczu ma znaczenie

Analizy przeprowadzone w ramach badania Siedmiu Krajów wskazały na dodatnią korelację występowania choroby niedokrwiennej serca, stężenia cholesterolu we krwi oraz spożycia tłuszczów zwierzęcych. Tłuszcze te, bogate w nasycone kwasy tłuszczowe, znajdują się w takich produktach jak masło, mleko oraz mięso. Ujemna korelacja wystąpiła natomiast między zachorowaniem na chorobę niedokrwienną serca a spożyciem tłuszczów pochodzenia roślinnego (warzywa, ryby, oleje, nasiona roślin strączkowych), będących źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych [1].

Zdrowe kraje basenu Morza Śródziemnego

Kolejnym równie istotnym czynnikiem różnicującym występowanie choroby niedokrwiennej serca, było miejsce zamieszkania osób badanych. Dzięki analizom wyników badań, uzyskanym we wszystkich 16 populacjach,odkryto, żenajrzadsze występowanie schorzeń układu krążenia i najwyższa oczekiwana długość życia cechowała mieszkańców krajów basenu Morza Śródziemnego oraz Japonii.Najwięcej zachorowań na to schorzenie odnotowano natomiast w Finlandii, USA i Holandii, w których zaobserwowano jednocześnie największe spożycie tłuszczów pochodzenia zwierzęcego, bogatych w nasycone kwasy tłuszczowe [1]. Dla porównania, w Grecji i Włoszech, gdzie spożywano dużo tłuszczów roślinnych, głównie w postaci oliwy z oliwek (bogatej w kwas oleinowy w ilości zbliżonej do oleju rzepakowego) oraz Japonii, w której spożycie wszelkiego rodzaju tłuszczów było bardzo małe – odsetek zachorowań na chorobę niedokrwienną serca był znikomy.

Głównym wnioskiem opracowanym na podstawie wyników uzyskanych w ramach Badania Siedmiu Krajów jest przekonanie, iż formą profilaktyki choroby niedokrwiennej serca jest ograniczenie w diecie tłuszczów pochodzenia zwierzęcego na rzecz tłuszczów roślinnych, będących źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych.Ten i inne wnioski, płynące ze sławnego już badania, stały się przyczynkiem do opracowania zasad diety śródziemnomorskiej – uważanej za wzorcowy model żywienia w prewencji chorób układu krążenia [2].

Źródła:

1.Cichocka A., Dieta śródziemnomorska w profilaktyce pierwotnej choroby niedokrwiennej serca [w:] Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii, 2005, tom1, nr3, s.30-39

2.Szostak W.B., Cichocka A., Dieta śródziemnomorska – wzorcowy model żywienia w prewencji chorób sercowo-naczyniowych [w:] Od otyłości do ostrego zespołu wieńcowego. Rekomendacje Ekspertów, 2008, s.157-162.

22 kwietnia 2013