Olej rzepakowy w ochronie zdrowia serca

Nasz styl życia w znacznym stopniu wpływa na ryzyko wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego. Odpowiednia modyfikacja codziennych nawyków, w tym diety, stanowi niezbędny element leczenia nadciśnienia tętniczego oraz choroby niedokrwiennej serca.

Jednym ze wskaźników jakości zdrowotnej diety jest zawartość w niej kwasów omega 3. Spożycie tych niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT) jest kluczowe do właściwego funkcjonowania wszystkich narządów w organizmie, a w szczególności układu sercowo – naczyniowego. Rola tłuszczów nienasyconych z rodziny omega 3 w układzie sercowo-naczyniowym polega na wykazaniu właściwości obniżających stężenie triglicerydów oraz krzepliwość krwi, a także wzrostu stężenia cholesterolu frakcji HDL – tzw. „dobrego cholesterolu”. Ponadto w badaniach wykazano działanie hipotensyjne, przeciwzapalne, a nawet antyarytmiczne tej grupy kwasów tłuszczowych.

Organizm człowieka nie posiada zdolności syntezy NNKT

Z tego powodu jedynym ich źródłem jest dieta. Kwasy omega 3 przede wszystkim występują w rybach oraz zwierzętach morskich żywiących się planktonem lub rybami. Jednak spożycie ryb w Polsce jest nadal niskie. Według ostatnich danych Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej (IERIGZ) spożycie ryb w naszym kraju jest średnio o połowę niższe niż w innych państwach Unii Europejskiej. Dodatkowo ciągle odnotowuje się wysokie spożycie nasyconych kwasów tłuszczowe (NKT), których głównym źródłem są produkty zwierzęce i przetwory mleczne m.in masło, smalec, łój, śmietana, a także oleje palmowy i kokosowy, stosowane powszechnie do produkcji margaryn czy produktów cukierniczych. W Polsce spożywa się je w ilościach znacznie przekraczających zalecenia żywieniowe. Takie zachowania konsumenckie stwarzają podwyższone ryzyko rozwoju wielu chorób cywilizacyjnych nie tylko układu sercowo-naczyniowego.

Wydaje się zatem ważne szukanie tanich i łatwych w użyciu roślinnych źródeł nienasyconych kwasów tłuszczowych. W codziennej diecie warto zastępować tłuszcze zwierzęce olejami roślinnymi. Na szczególną uwagę zasługuje olej rzepakowy znany ze swojego optymalnego składu kwasów tłuszczowych, co przekłada się na jego właściwości odżywcze. Kwasy tłuszczowe jednonienasycone stanowią w nim 55%, wielonienasycone (WNKT) około 30%, a kwasy nasycone zaledwie 4%, czyli mniej niż w samej oliwie z oliwek! W literaturze naukowej istnieje wiele badań potwierdzających korzyści wynikające z zastąpienia tłuszczu zwyczajowo spożywanego olejem rzepakowym. Spożycie tego oleju w ilości zaledwie 19g na dzień, czyli średnio dwóch łyżek, wykazuje już działanie ochronne dla serca.

Piśmiennictwo:

Materac E., Marczyński Z., Bodek KZ.: Rola kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6 w organizmie człowieka. Bromat. Chem. Toksykol. XLVI, 2013, 2: 225 – 233.
Moszak M., Zawada A., Grzymisławski M.: Właściwości oraz zastosowanie oleju rzepakowego i oleju z amarantusa w leczeniu zaburzeń metabolicznych związanych z otyłością. Forum Zaburzeń Metabolicznych 2018, 9: 23–64.
Knieć M., Kujawska-Łuczak M.: Wpływ stylu życia na występowanie nadciśnienia tętniczego u dorosłych. Forum Zaburzeń Metabolicznych 2012, 3: 14–23.
Bąkowska W., Skrypnik D.: Dietoterapia w chorobie niedokrwiennej serca. Forum Zaburzeń Metabolicznych 2020; 11: 11–23.
Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej (IERIGZ). https://www.ierigz.waw.pl/publikacje,1,3,0.
Szponar L., Mojska H., Ołtarzewski M.: „Czy wiesz, ile potrzebujesz tłuszczów?” red. Mirosław Jarosz, Instytut Żywności i Żywienia. Warszawa 2018.

Autor:

dr Anna Brończyk- Puzoń
dietetyk kliniczny

31.08.2020 Sfinansowano z Funduszu Promocji Roślin Oleistych

31 sierpnia 2020