Nowy rok, nowe postanowienia – jak zmienić nawyki na lepsze

Nowy, nadchodzący rok, dla wielu z nas to czas podejmowania wyzwań i realizowania trudnych postanowień. Koniec starego i wejście w nowy rok to dobry moment na zmiany. Zdecydowana większość Pań (a także Panów) za cel obiera sobie utratę wagi lub po prostu zmianę trybu życia i rozpoczęcie nowego roku ze zdrowszym menu. Wśród najchętniej zmienianych nawyków jest też zapewne rzucanie palenia tytoniu.

Jak zmienić nawyki na lepsze?

To mały krok dla człowieka a wielki dla ludzkości – ten słynny cytat może stanowić świetną metaforę nadchodzących w nowym roku żywieniowych zmian w naszym codziennym życiu. Wystarczy zbilansować nasze żywienie a efekty same się pojawią… Gdyby to było takie proste… J Stąd też porównanie, zmiana żywności – mały krok dla nas, a jakie niesie za sobą spektakularne efekty…

Coraz większa część społeczeństwa i niestety też coraz młodsza zmaga się z problemem jakim jest nadwaga i otyłość. Jednak aby móc z nią walczyć trzeba dowiedzieć się jakie nawyki nas do niej prowadzą. Jeśli je zrozumiemy, dowiemy się też jak stawić im czoła. Psychologiczna definicja słowa „nawyk” mówi o zautomatyzowanej czynności, która pojawia się w wyniku ćwiczenia lub powtarzania. Aby nawyk zmienić, musimy go zauważyć i zrozumieć. W jakich sytuacjach podjadam? Dlaczego sięgam po słodki baton, kiedy najczęściej palę, co robię, kiedy sięgam po papierosa i gdzie to się dzieje lub jak zmienić nawyk sięgania po słodycze na sięganie po wartościowe przekąski? Bodźcem, dalej „wskazówką” do zjedzenia batonika czy zapalenia papierosa może być stresująca sytuacja lub uczucie głodu.

Zmiana nawyku to proces, więc aby go przejść należy ustalić jego ramy.

Identyfikacja nawyku – co chcemy zmienić?
Identyfikacja tego, co zyskujemy – co zapewnia nam ten nawyk – co zyskujemy po zapaleniu papierosa lub zjedzeniu batona?
Identyfikacja wskazówki – co skłania nas do nawyku – czyli co skłania nas do podjadania lub zapalenia papierosa?
Wdrożenie planu – wskazówki nie zmienimy, nagrody też nie, bo do niej dążymy, ale zmieńmy nawyk-zwyczaj osiągania nagrody[1]

Przykład: Codziennie, podczas ulubionego serialu podjadamy słone przekąski. Mamy zajęcie, ponieważ jako człowiek zapracowany nie lubimy siedzieć bez ruchu. Tym samym zaspokajamy głód (nagroda). Wskazówką w tym wypadku jest serial. Gdy rozmawiasz z kimś, lub idziesz na spacer nie podjadasz. Teraz wystarczy zmienić tylko przekąskę, aby zamiast chipsów podjadać np. owoce czy warzywa. Wyrzuć z szafki „słodkie grzeszki”. Tym samym, wskazówka i nagroda zostają bez zmian a zmienia się tylko zwyczaj [2]J.

Zmiana wydaje się banalnie prosta, jednak mimo iż wydaje się być to małym krokiem, w rzeczywistości jest to trudne, ale nie niewykonalne.

Utarte setką powtórzeń nawyki niełatwo zmienić z dnia na dzień. Jednak na szali stawiamy często nasze zdrowie – to ono jest głównym powodem, dla którego chcemy pozbyć się naszych nałogów. Czym jest zatem zmiana nawyku w porównaniu do cieszenia się życiem w zdrowiu przez długie lata? J

PS– dobry nawyk – spożywanie 2 łyżek oleju rzepakowego dziennie – mały krok, a ile korzyści ;)

Powodzenia!

[1] Dave J.M. w Relationship of Attitudes Towards Fast Food and Frequency of Fast-Food intakes in Adults, Obesty 2009

[2] D. Śliż, A. Mamcarz, w: Kuchnia dla serca zdrowie z roślin, Poznań 2016, s.80

29 grudnia 2016