Jesteś tutaj:

GENIALNY MÓZG

Mózg to jeden z najbardziej skomplikowanych narządów zbudowany z około 90 – 100 miliardów silnie połączonych komórek nerwowych (neuronów). Każdy z neuronów ma liczne rozgałęzienia, które tworzą ponad 100 bilionów połączeń (każdy neuron może łączyć się z 10 000 neuronów). Każdy pojedynczy impuls to bit informacji, a 1 neuron potrafi wygenerować 300 impulsów/sec. Do naszego mózgu dociera więc blisko 100 megabajtów informacji na sekundę – mózg to niesamowity narząd.

BUDOWA MÓZGU

Ludzki mózg jest niejednorodny i składa się z niezwykle złożonej sieci neuronów i komórek nieneuronalnych pełniących wiele funkcji. Pomimo tego, że mózg jest centralnym organem istot wyższych, to stanowi tylko 2% masy ciała (waga mózgu to około 1400g). Jednocześnie mózg jest uważany za najbardziej energochłonny narząd, gdyż pochłania około 20% dostarczonych organizmowi składników energetycznych. Pod względem anatomicznym mózg kształtem i budową zewnętrzną przypomina owoc orzecha włoskiego i wykazuje miękką strukturę, gdyż zbudowany jest głównie z wody i tłuszczu. Około 60% suchej masy mózgu stanowi sam tłuszcz, wchodzący w skład membran tłuszczowych. Tłuszcz jest więc nieodłączną częścią struktury mózgu i wpływa na jego działanie. Szczególnie ważną rolę pełnią wielonienasycone kwasy tłuszczowe, które stanowią aż 20% suchej masy mózgu. To właśnie one są odpowiedzialne za utrzymanie elastyczności i dynamicznej podatności neuronów zdolnych do transmitowania i otrzymywania informacji oraz utrzymywania innych funkcji komórek mózgowych.

Na szczególną uwagę zasługuje mózg dziecka, który w pierwszych latach życia podlega intensywnemu wzrostowi. W pierwszym roku życia dziecko zwiększa masę swego ciała nawet trzykrotnie i równie spektakularne zmiany zachodzą w mózgu dziecka – to właśnie w pierwszych miesiącach życia najintensywniej rozwija się mózg dziecka – zaledwie w ciągu sekundy tworzą się w nim miliony połączeń nerwowych. Już w pierwszym roku życia mózg stanowi w przybliżeniu ¾ wielkości mózgu dorosłego człowieka. To właśnie dzięki nim malec tak szybko udoskonala zmysły, uczy się nowych umiejętności i przyswaja wiedzę.

JAK ODŻYWIAĆ MÓZG?

Biorąc pod uwagę skomplikowaną budowę mózgu i jego rolę warto dbać o jego odpowiednie odżywienie i to właśnie odpowiednia dieta jest kluczowa dla optymalnego funkcjonowania i aktywności mózgu. Ostatnie lata obfitują w badania wskazujące na korelację racjonalnego odżywiania z prawidłowym rozwojem i funkcjonowaniem mózgu. Bardzo istotną rolę w odżywaniu mózgu pełnią wielonienasycone kwasy tłuszczowe, które stanowią aż 20% suchej masy mózgu i 30% wszystkich kwasów tłuszczowych w układzie nerwowym. Wielonienasycone kwasy tłuszczowe należą do niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT). Nazwa tej grupy nie jest przypadkowa, bo są one niezbędne do prawidłowego funkcjonowania i organizm człowieka nie jest w stanie ich samodzielnie wytworzyć, muszą być więc być dostarczane wraz z pożywieniem.

Do wielonienasyconych kwasów tłuszczowych należą kwasy tłuszczowe Omega-3 i kwasy tłuszczowe Omega-6. Bardzo istotne jest zachowanie odpowiedniego stosunku kwasów Omega-3 do Omega- 6, który powinien być na poziomie 1:2 – 1:4. Podkreśla się, że niewłaściwe zbilansowanie tych kwasów tłuszczowych może prowadzić do nieprawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka w tym także układu nerwowego. Badania wskazują, że dostarczamy zbyt duże ilości kwasów Omega-6 przy jednoczesnym deficycie kwasów Omega-3, stąd tak istotne jest wzbogacanie naszych posiłków w produkty bogate w kwasy Omega-3.

KWASY OMEGA-3 – PALIWO DLA MÓZGU

Z punktu widzenia prawidłowego rozwoju układu nerwowego, w tym też mózgu, ważna jest podaż w naszym organizmie kwasów Omega 3, do których zaliczamy: kwas α-linolenowy (kwas ALA), kwas dokozaheksaenowy (kwas DHA) i kwas eikozapentaenowy (kwas EPA).

Wartościowymi źródłami kwasów DHA i EPA są tłuste ryby morskie (tuńczyk, sardynki, halibut, tuńczyk, makrela), algi morskie i niektóre orzechy.

Cennymi źródłami kwasów ALA są oleje roślinne (olej rzepakowy, lniany), niektóre orzechy, a także rośliny strączkowe. Na szczególne uznanie zasługuje olej rzepakowy, który nie tylko jest cennym źródłem naturalnych kwasów Omega-3, ale także zawiera pożądaną z punktu żywieniowego proporcję kwasów Omega-3 do Omega-6 – 1:2. Olej rzepakowy jest szeroko dostępny i co więcej może być stosowany do wielu potraw zarówno tych przygotowywanych na zimno jak i na ciepło.

Mózg często określany jest jako „centrum dowodzenia” ludzkiego organizmu stąd wymaga dobrego odżywienia i dostarczenia odpowiednich substancji odżywczych, w tym kwasów tłuszczowych z grupy Omega 3, które pełnią ważną rolę w odpowiednim funkcjonowaniu całego układu nerwowego.

PIŚMIENNICTWO:

Goetz Magdalena. Jak to naprawdę jest z tymi neuronami lustrzanymi. W: GlosPedagogiczny.pl 2019, nr 108

Jagoda Drąg, Anna Goździalska, Jerzy Jaśkiewicz. KWASY TŁUSZCZOWE Z RODZINY OMEGA-3 W NEUROPSYCHIATRII; Państwo i Społeczeństwo 2014

Yehuda S, Rabinovitz S, Carasso RL et al. The role of polyunsaturated fatty acids in restoring the aging of neuronal membrane. Neurobiol Ageing. 2002;

Asia Podgórska; Tak działa mózg. Jak mądrze dbać o jego funkcjonowanie; WAB; 2023

Agnieszka Wilczyńska; Kwasy tłuszczowe w diecie człowieka a jego funkcjonowanie poznawcze i emocjonalne; Neuropsychiatria i Neuropsychologia 2012

Marciniak – Łukasiak K.; Rola i znaczenie kwasów tłuszczowych omega – 3; ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość 2011;

#Fundusze Promocji

13 sierpnia 2024